نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران
2 استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران
3 دانشیار گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران
چکیده
تضمین امنیت غذایی و معیشت کشاورزی مستلزم نگرشی جامع و سیستماتیک با هدف استفاده پایدار و مدیریت منابع طبیعی از طریق توسعه و انطباق تکنولوژی کشاورزی است. کنجد از مهمترین دانه‌های روغنی می‌باشد. با توجه به اهمیت راهبردی آن تعیین مناطق مناسب با در نظر گرفتن پارامترهای اقلیمی و خاک، یکی از بهترین راه حل در تولید پایدار محسوب می‌گردد. بنابراین، هدف از این مطالعه پهنه‌بندی توان اکولوژیک کشاورزی 6 شهرستان (هیرمند، زابل، زاهدان، زهک، هامون و نیمروز) در شمال و مرکز استان سیستان‌وبلوچستان جهت کشت کنجد با استفاده از پارامترهای اقلیمی و خاک می‌باشد. در این مطالعه برای پهنه‌بندی کشت کنجد مجموعا از 16 معیار مکانی (دمای مطلوب، مجموعه دمایی، دمای کمینه، دمای بیشینه، بارش، شیب، ارتفاع، ماده آلی، شوری خاک، pH و میزان عناصر غذایی در خاک شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن و روی) استفاده شده است. برای به دست آوردن وزن معیارها از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، از منطق بولین جهت کلاس‌بندی معیارها به دو کلاس مناسب و نامناسب و از روش ترکیب خطی وزنی (WLC) جهت به دست آوردن نقشه پهنه‌بندی استفاده شده است. نتایج نشان داد که در بین معیارهای انتخاب شده جهت تهیه نقشه کشت کنجد معیارهای بارش متوسط و دمای کمینه به ترتیب دارای بیشترین و کمترین وزن می‌باشند. نتایج نقشه نهایی تناسب جهت کشت کنجد در منطقه مورد مطالعه نشان داد که بیشترین درصد مساحت متعلق به کلاس خیلی نامناسب (616/0) و کمترین درصد متعلق به کلاس خیلی مناسب (016/0) می‌باشد. همچنین، نتایج درصد مساحت کلاس‌های مختلف به تفکیک هر شهرستان برای کشت کنجد نشان داد که در بین شهرستان‌های مورد مطالعه، شهرستان زاهدان دارای مساحت بیشتری در کلاس خیلی مناسب نسبت به سایر شهرستان‌ها می‌باشد. نتایج عملکردی کنجد در مناطق مورد مطالعه، با نتایح حاصله از تحقیق تطابق داشت.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Zoning Of Agricultural Ecological Potential Of Sistan-Veblouchestan Province For Sesame Cultivation Using Climate And Soil Parameters
نویسندگان [English]
- Ebrahim moradi 1
- Hamid Reza mobasser 2
- Ahmad mehraban 3
- Hamid Reza Ganjali 2
1 PhD student, Department of Agriculture, Islamic Azad University, Zahedan Branch, Zahedan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Agriculture, Islamic Azad University, Zahedan Branch, Zahedan, Iran
3 Associate Professor, Department of Agriculture, Islamic Azad University, Zahedan Branch, Zahedan, Iran
چکیده [English]
Ensuring food security and agricultural livelihood requires a comprehensive and systematic approach with the aim of sustainable use and management of natural resources through the development and adaptation of agricultural technology. Sesame is one of the most important oil seeds. Due to its strategic importance, determining suitable areas by considering climatic and soil parameters is considered one of the best solutions in sustainable production. Therefore, the aim of this study is to zonate the agricultural ecological potential of 6 cities (Hirmand, Zabul, Zahedan, Zahk, Hamon and Nimroz) in the north and center of Sistan and Baluchestan province for sesame cultivation using climatic and soil parameters. In this study, for the zoning of sesame cultivation, a total of 16 spatial criteria (optimal temperature, temperature set, minimum temperature, maximum temperature, precipitation, slope, elevation, organic matter, soil salinity, pH and amount of nutrients It contains nitrogen, phosphorus, potassium, iron and zinc in the soil. Analytical Hierarchy Process (AHP) method, Boolean logic to classify criteria into suitable and unsuitable classes, and Weighted Linear Combination (WLC) method to obtain a zoning map have been used to obtain the weights of the criteria. . The results showed that among the selected criteria for preparing the sesame cultivation map, average rainfall and minimum temperature have the highest and lowest weight, respectively. The results of the final suitability map for sesame cultivation in the studied area showed that the highest percentage of the area belongs to the very unsuitable class (0.616) and the lowest percentage belongs to the very suitable class (0.016). Also, the results of the area percentage of different classes separately for each city for sesame cultivation showed that among the studied cities, Zahedan city has more area in the very suitable class than other cities. The functional results of sesame in the studied areas were consistent with the results of the research.
کلیدواژه‌ها [English]
- Ecological power
- Sesame cultivation
- Climate and soil parameters
- GIS-MCDA
- Sistan and Baluchistan
- افسری، ر.، نادی زاده شورابه، س.، کوهنورد، م.، همایی، م.، و ارسنجانی، ج.ج (1391). رویکرد پشتیبانی تصمیم فضایی برای تحلیل آسیب‌پذیری سیل در مناطق شهری: مطالعه موردی شهر تهران. ISPRS International Journal of Geo-Information, 11(7), 380.
- بلورانی، ع.د.، شورابه، س.ن.، سامانی، ن.ن.، موسیوند، ع.، کاظمی، ی.، جعفرزاده، ن.، ... و ربیعی، ج. (1390). نقشه‌برداری آسیب‌پذیری و تحلیل ریسک طوفان‌های شن و گرد و غبار در اهواز، ایران. آلودگی محیط زیست، 279، 116859.
- جواد، ح. م.، جواد، ع. م.، نوردین، ر.، غرقان، س. ک.، عبدالله، ن. ف.، اسماعیل، م.، و ابوالشعیر، م. ج. (2019). مدل تجربی دقیق از دست دادن مسیر بر اساس بهینه‌سازی ازدحام ذرات برای شبکه‌های حسگر بی‌سیم در کشاورزی هوشمند مجله سنسورهای IEEE، 20 (1)، 552-561.
- شورابه، س.ن.، ارگانی، م.، ربیعی، ج.، فیروزجایی، ح.ک.، و نعمت اللهی، ا. (2021). ارزیابی پتانسیل ایجاد مزارع انرژی های تجدیدپذیر چندگانه با استفاده از تحلیل تصمیم گیری چند معیاره فضایی: مطالعه موردی و نقشه برداری در ایران. مجله تولید تمیزتر، 295، 126318.
- شورابه، س. ن.، فیروزجایی، م. ک.، نعمت اللهی، ا.، فیروزجایی، ح. ک.، و جلوخانی نیارکی، م. (1398). تحلیل تصمیم‌گیری فضایی چند معیاره مبتنی بر ریسک برای انتخاب مکان نیروگاه خورشیدی در اقلیم‌های مختلف: مطالعه موردی در ایران. انرژی های تجدیدپذیر، 143، 958-973.
- شورابه، س. ن.، وارناصری، ع.، فیروزجایی، م. ک.، نیکروش، ف.، و سامانی، ن. ن. (2020). مدل‌سازی فضایی مناطق مناسب برای ساخت کتابخانه‌های عمومی با ادغام GIS و تصمیم‌گیری چند ویژگی: مطالعه موردی تهران، ایران. تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی، 42(2)، 101017.
- قریشی، س.، شورابه، س. ن.، سامانی، ن. ن.، مینایی، ف.، همایی، م.، نیکروش، ف.، ... و ارسنجانی، ج.ج. (2021). رویکرد تلفیقی جدید برای مکان‌یابی دفن زباله شهری بر اساس پیش‌بینی رشد فیزیکی شهری: مطالعه موردی کلانشهر مشهد در ایران. سنجش از دور، 13(5)، 949.
- مجرد، فیروز؛ فرهادی، بابک؛ خیری، رامین، 1393. نقش عوامل آب و هوایی در تعیین تاریخ آغاز کشت و طول دوره ی رشد کلزا با کاربرد مدل CropSyst .پژوهش های جغرافیای طبیعی، دوره ی 46(4 :)463-4476.
- نوراللهی، ی.، سنانی، ع. گ.، فدایی، ع.، سیمایی، م.، و ملتمس، ر. (1391). چارچوبی برای انتخاب سایت مبتنی بر GIS و ارزیابی پتانسیل فنی مزرعه خورشیدی PV با استفاده از منطق فازی-بولی و رویکرد تصمیم‌گیری چند معیاره AHP. انرژی های تجدیدپذیر، 186، 89-104.
- یوسفی، ح.، حافظ نیا، ح.، و یوسفی-سهزابی، ع. (2018). انتخاب مکان مکانی برای نیروگاه های خورشیدی با استفاده از مدل منطق فازی-بولی مبتنی بر: gis مطالعه موردی استان مرکزی، ایران. انرژی ها، 11(7)، 1648.
- Aydi, A., Abichou, T., Nasr, I. H., Louati, M., & Zairi, M. (2016). Assessment of land suitability for olive mill wastewater disposal site selection by integrating fuzzy logic, AHP, and WLC in a GIS. Environmental monitoring and assessment, 188, 1-13.
- FAO, (1996). Guidelines: Agroecological Zoning. FAO. Soils Bultin 73,. FAO. Rome.
- Khan, M. R., De Bie, C. A., Van Keulen, H., Smaling, E. M. A., & Real, R. (2010). Disaggregating And Mapping Crop Statistics Using Hypertemporal Remote Sensing. International Journal Of Applied Earth Observation And Geoinformation, 12(1), 36-46.
- Mbow, C., Rosenzweig, C., Barioni, L. G., Benton, T. G., Herrero, M., Krishnapillai, M., ... & Xu, Y. (2019). Food security.
- Cole, M. B., Augustin, M. A., Robertson, M. J., & Manners, J. M. (2018). The science of food security. npj Science of Food, 2(1), 14.
- Singh, H., Sharma, A., Bhardwaj, S. K., Arya, S. K., Bhardwaj, N., & Khatri, M. (2021). Recent advances in the applications of nano-agrochemicals for sustainable agricultural development. Environmental Science: Processes & Impacts, 23(2), 213-239.
- Kirillova, O. V., Amirova, E. F., Kuznetsov, M. G., Valeeva, G. A., & Zakharova, G. P. (2020). Innovative directions of agricultural development aimed at ensuring food security in Russia. In BIO Web of conferences (Vol. 17, p. 00068). EDP Sciences.
- Stradze, A. E., Pushkina, V. N., Fedorova, E. Y., Gernet, I. N., Sizov, A. E., & Emelianov, A. V. (2019). Study of school child motor activity using individual wearable devices-fitness-trackers. Religación: Revista de Ciencias Sociales y Humanidades, 4(20), 138-143.
- Merga, B. B., Moisa, M. B., & Gemeda, D. O. (2021). Evaluation of land suitability for Oilseeds crops (Sesame and Groundnut) using GIS and Multi-criteria evaluation: A case study of Diga District, East Wollega Zone, Western Ethiopia.
- Wang, R., Lu, X., Sun, Q., Gao, J., Ma, L., & Huang, J. (2020). Novel ACE inhibitory peptides derived from simulated gastrointestinal digestion in vitro of sesame (Sesamum indicum L.) protein and molecular docking study. International journal of molecular sciences, 21(3), 1059.
- Saaty, T. L. (2003). Decision-making with the AHP: Why is the principal eigenvector necessary. European journal of operational research, 145(1), 85-91.
- Saaty, T. L., & Vargas, L. G. (2013). The analytic network process (pp. 1-40). Springer US.
- Saaty, T. L. (1999). Basic theory of the analytic hierarchy process: How to make a decision. Revista de la Real Academia de Ciencias Exactas Fisicas y Naturales, 93(4), 395-423.
- Malczewski, J., & Rinner, C. (2015). Multicriteria decision analysis in geographic information science (Vol. 1, pp. 55-77). New York: Springer.
- Sys, C., Van Ranst, E., & Debaveye, J. (1991). Land evaluation: Principles in land evaluation and crop production calculations. Brussels: General Administration for Development Cooperation.
)